Kaunas, uithangbord van de Europese Unie
22 September 2017 | Litouwen, Kaunas
Vrijdag 22 september 2017
Kaunas ligt precies tussen de Russische enclave Kaliningrad en de Wit-Russische grens in. Een uurtje rijden naar het westen of naar het oosten en je bent buiten de EU. De levendige, tweede stad van Litouwen vormt daarmee hét uithangbord van de Europese Unie. Dat hadden we gisterenavond al gemerkt toen we in een hippe trattoria de Russische keuken uit Kaliningrad ver achter ons hadden gelaten. En ook op deze ochtend lag Kaunas er fraai aangeharkt bij.
Een stadswandeling bracht ons langs de diverse omwentelingen in de recente Litouwse historie die elkaar de afgelopen eeuw met regelmaat waren opgevolgd. Inclusief de minder bekende gebeurtenissen zoals het collectieve vertrek van 52.000 Baltische Duitsers uit Litouwen naar aanleiding van het Molotov-Ribbentrop pact en de strijd na de tweede wereldoorlog van de partizanen tegen de Sovjet-Unie voor een onafhankelijk Litouwen.
De Litouwse geschiedenis ligt dicht aan de oppervlakte. Zo vertelde de gids van het prachtige oorlogsmuseum van Kaunas het verhaal van haar vader: ‘Mijn vader werd in 1943 weggevoerd naar een strafkamp in de buurt van Moskou. Hij wist te ontsnappen, dook onder voor de Sovjets en kwam pas in 1948 weer thuis. Tot ver na de tweede wereldoorlog hebben er Litouwse partizanen in de bossen geschuild voor het Rode leger. Ze werden in de Sovjet-pers afgeschilderd als zwervers, landlopers en criminelen. De laatste partizaan stierf in mijn geboortejaar, 1957.’
In de ontvangstruimte van Fort IX werd de geschiedenis van Litouwen nog eens verder uit de doeken gedaan. Sommige gebeurtenissen achter het IJzeren Gordijn waren ons totaal onbekend. Ooit gehoord van de zelfverbrandingen in juni 1972 in Litouwen? In het fort zelf ging de aandacht voornamelijk uit naar de gruwelijkheden uit de tweede wereldoorlog, toen het fort eerst als gevangeniskamp diende van de Russische NKVD en later als laatste, trieste eindstation voor 30.000 Baltische joden.
Op de ‘Baltic Way’ reden we daarna door een vriendelijke coulisselandschap naar Riga, Letland. Hier hadden op 23 augustus 1989 2 miljoen mensen een menselijke ketting gevormd tussen Vilnius, Riga en Tallinn. Ter nagedachtenis aan het Molotov-Ribbentrop pact, dat de inlijving van de Baltische Staten bij de Sovjet-Unie had betekend. In 1989, 50 jaar later, was eindelijk de tijd daar dat de wereld er kennis van nam.
Kaunas ligt precies tussen de Russische enclave Kaliningrad en de Wit-Russische grens in. Een uurtje rijden naar het westen of naar het oosten en je bent buiten de EU. De levendige, tweede stad van Litouwen vormt daarmee hét uithangbord van de Europese Unie. Dat hadden we gisterenavond al gemerkt toen we in een hippe trattoria de Russische keuken uit Kaliningrad ver achter ons hadden gelaten. En ook op deze ochtend lag Kaunas er fraai aangeharkt bij.
Een stadswandeling bracht ons langs de diverse omwentelingen in de recente Litouwse historie die elkaar de afgelopen eeuw met regelmaat waren opgevolgd. Inclusief de minder bekende gebeurtenissen zoals het collectieve vertrek van 52.000 Baltische Duitsers uit Litouwen naar aanleiding van het Molotov-Ribbentrop pact en de strijd na de tweede wereldoorlog van de partizanen tegen de Sovjet-Unie voor een onafhankelijk Litouwen.
De Litouwse geschiedenis ligt dicht aan de oppervlakte. Zo vertelde de gids van het prachtige oorlogsmuseum van Kaunas het verhaal van haar vader: ‘Mijn vader werd in 1943 weggevoerd naar een strafkamp in de buurt van Moskou. Hij wist te ontsnappen, dook onder voor de Sovjets en kwam pas in 1948 weer thuis. Tot ver na de tweede wereldoorlog hebben er Litouwse partizanen in de bossen geschuild voor het Rode leger. Ze werden in de Sovjet-pers afgeschilderd als zwervers, landlopers en criminelen. De laatste partizaan stierf in mijn geboortejaar, 1957.’
In de ontvangstruimte van Fort IX werd de geschiedenis van Litouwen nog eens verder uit de doeken gedaan. Sommige gebeurtenissen achter het IJzeren Gordijn waren ons totaal onbekend. Ooit gehoord van de zelfverbrandingen in juni 1972 in Litouwen? In het fort zelf ging de aandacht voornamelijk uit naar de gruwelijkheden uit de tweede wereldoorlog, toen het fort eerst als gevangeniskamp diende van de Russische NKVD en later als laatste, trieste eindstation voor 30.000 Baltische joden.
Op de ‘Baltic Way’ reden we daarna door een vriendelijke coulisselandschap naar Riga, Letland. Hier hadden op 23 augustus 1989 2 miljoen mensen een menselijke ketting gevormd tussen Vilnius, Riga en Tallinn. Ter nagedachtenis aan het Molotov-Ribbentrop pact, dat de inlijving van de Baltische Staten bij de Sovjet-Unie had betekend. In 1989, 50 jaar later, was eindelijk de tijd daar dat de wereld er kennis van nam.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
